Νικολαος Β. Σαραφοπουλος
Μετά την απελευθέρωση του 1828 η Πάτρα αρχίζει να συγκεντρώνει το δυτικοπελοποννησιακό εμπόριο της σταφίδας προς τη δύση. Η εξάρτηση από το μονοπροϊόν σταφίδα καθορίζει τις περιόδους ευφορίας και πολλαπλών κρίσεων. Από τον κύκλο των αμπελιών δημιουργούνται και τα πρώτα οινοποιεία και οινοπνευματοποιεία, μερικά γνωστά μέχρι σήμερα. Υποστηρικτικά λειτουργούν και ξυλουργεία, μηχανουργεία, αλευρόμυλοι, κ.α. Η ανεπάρκεια κεφαλαίων και οι διεθνείς αρνητικές συγκυρίες καθυστερούν τα έργα υποδομής. Οι βασικές εργολαβίες για το Λιμάνι (ως πύλη εξαγωγών προς τη δύση) υπογράφονται το 1879 και 1889. Ο σιδηρόδρομος, με βάση τη θεώρηση του Χαριλάου Τρικούπη, άρχισε να υλοποιείται το 1882. Ο 19ος αιώνας κλείνει με τη Βιοτεχνική Έκθεση Πατρών (1898).
Στις αρχές του 20ου αιώνα και στη δειλή αστική ολοκλήρωση (1909) αναπτύσσονται και νέοι κλάδοι παραγωγής: δερμάτων, ζύθου, κλωστοϋφαντουργίας (που κατόπιν αναδείχθηκε κεντρικός στην απασχόληση και την οικονομία), χάρτου, ενέργειας, και άλλοι. Ο πυρήνας αυτών των επιχειρήσεων πρωτοστάτησε κατά το μεσοπόλεμο και αποτέλεσε τη βάση της μεγέθυνσης της βιομηχανίας μετά το 1950. Προστίθενται και νέοι σύγχρονοι κλάδοι βιομηχανιών τροφίμων και ποτών.
Από την πετρελαϊκή κρίση του 1973 και μετά άρχισαν τα πρώτα αρνητικά μηνύματα. Σε είκοσι χρόνια η απασχόληση στη μεταποίηση πέφτει δραματικά. Περάσαμε στην «αμήχανη» βιομηχανία. Θα μπορέσουν πλέον οι υφιστάμενες επιχειρήσεις να συνδεθούν με τη συσσωρευμένη Γνώση των πανεπιστημίων, ινστιτούτων και ειδικών εργαστηρίων; Η σύζευξη της πράξης με την έρευνα και καινοτομία απαιτεί, επειγόντως, μεθοδικό σχεδιασμό και υλοποίηση.